ไขทุกปัญหา ข้อข้องใจเกี่ยวกับมะเร็งเต้านม Breast Cancer
มะเร็งคืออะไร?
มะเร็งคือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์
ร่างกายผลิตเซลล์ใหม่เพื่อมาแทนเนื้อเยื่อที่เสียไปแล้วและรักษาบาดแผล
โดยปกติแล้วเซลล์จะเพิ่มขึ้นและตายไปอย่างเป็นระเบียบ
แต่บางเซลล์ไม่โต แบ่งและตายแบบปกติ ทำให้เลือดหรือน้ำเหลืองในร่างกายผิดปกติ หรือบางครั้งเกิดก้อนเนื้อ เรียกว่าเนื้องอกที่มีทั้งเนื้องอกธรรมดาและเนื้อร้าย
ในเนื้องอก เซลล์จะถูกกักอยู่ในที่เดียวกันและไม่สามารถกระจายไปในส่วนอื่นๆได้ จึงไม่ใช่มะเร็ง
เนื้อร้าย ทำให้เกิดเซลล์มะเร็งที่สามารถกระจายได้ทั่วร่างกายและเข้าไปในส่วนต่างๆ เช่น กระแสเลือด หรือ ระบบน้ำเหลือง
มะเร็งที่เริ่มการพัฒนาในเนื้อเยื่อหรือหรืออวัยวะเรียกว่ามะเร็งขั้นต้น เนื้อมะเร็งที่เรียกจะขึ้นอยู่กับอวัยวะหรือประเภทของเซลล์ที่ได้รับผลกระทบ
เนื้อมะเร็งที่ยังไม่กระจายไปใส่ส่วนต่างๆของร่างกายเรียกว่า Localised cancer หรือมะเร็งที่ถูกจำกัดอยู่เฉพาะที่ โดยเนื้องอกนี้สามารถบุกเข้าไปได้ลึกในเนื้อเยื่อรอบๆ และสร้างหลอดเลือดของมันเองได้
ถ้าก้อนเนื้อร้ายโตขึ้นและสร้างก้อนเนื้องอกที่ใหม่เรียกว่าเนื้องอกขั้น2 หรือ ระยะแพร่กระจาย (metastasis) การเรียกชื่อของมะเร็ง ให้เรียกชื่อจากจุดเริ่มต้น เช่น มะเร็งเต้านมที่ลามไปถึงกระดูกจะยังเรียกว่า มะเร็งเต้านม แม้มันจะมีผลกระทบต่อกระดูกแล้วก็ตาม
เต้านม
ทั้งผู้หญิงและผู้ชายมีเนื้อเยื่อเต้านม
ในผู้หญิง เต้านมสร้างมาจากต่อมนมที่ประกอบไปด้วย
- ต่อมน้ำนม(lobules) สร้างน้ำนม
- ท่อน้ำนม(ducts) ลำเลียงนมไปสู่หัวนม
ในผู้ชาย ฮอร์โมนเพศจะหยุดการเจริญเติมโตของต่อมน้ำนมตั้งแต่วัยแรกรุ่น
ระบบน้ำเหลือง
ระบบน้ำเหลืองเป็นระบบภูมิคุ้มกันและปกป้องร่างกายจากโรคและการติดเชื้อ มันถูกสร้างขึ้นจากตาข่ายของท่อบางๆที่เรียกว่าท่อน้ำเหลือง เชื่อมกับกลุ่มของโครงสร้างเล็กๆรูปถั่วที่เรียกว่าต่อมน้ำเหลือง
ต่อมน้ำเหลืองมีอยู่ทั่วร่างกาย ทั้งบริเวณรักแร้ กระดูกหน้าอก คอ ท้อง และหน้าขา
ตอบคำถามมะเร็งเต้านม
ถาม: มะเร็งเต้านมคืออะไร?
ตอบ: มะเร็งเต้านมเกิดขึ้นเมื่อเซลล์ในท่อหรือต่อมน้ำนมโตผิดปกติและควบคุมไม่ได้ เนื้องอกสามารถเกิดได้ทั้งในท่อหรือต่อมน้ำนมอีกด้วย
ทั้งผู้หญิงและผู้ชายมีโอกาสเป็นโรคมะเร็งเต้านม แต่แทบหาไม่ได้ในผู้ชาย
ถาม: มะเร็งเต้านมมีกี่ประเภท?
ตอบ: มะเร็งเต้านมมีหลายประเภท
มะเร็งเต้านมที่ไม่แพร่กระจาย
- มะเร็งที่เกิดในท่อน้ำนม (Ductal carcinoma in situ or DCIS) – เซลล์ปกติที่มีอยู่ในท่อน้ำนม
มะเร็งเต้านมที่แพร่กระจาย
- ระยะแรกของมะเร็งเต้านม – มะเร็งได้กระจายจากท่อหรือต่อมน้ำนมไปยังบริเวณรอบๆเนื้อเยื่อเต้านม มันอาจจะกระจายไปถึงต่อมน้ำเหลืองในรักแร้ ส่วนใหญ่มะเร็งเต้านมจะตรวจเจอเมื่อมันเริ่มรุกรานไปยังที่อื่นๆ
ประเภทของมะเร็งเต้านมที่คนเป็นบ่อยที่สุดคือ โรคมะเร็งในท่อน้ำนมแบบแพร่กระจาย (IDC) และมะเร็งต่อมน้ำนมแบบแพร่กระจาย (ILC)
- มะเร็งเต้านมระดับสูงเฉพาะที่ – มะเร็งนี้กระจายไปในที่อื่นๆใกล้เต้านม เช่น หน้าอก (รวมถึงผิวหนัง กล้ามเนื้อ และกระดูกของหน้าอก)
มะเร็งเต้านมขั้นที่ 2
- ระยะแพร่กระจายของมะเร็งเต้านม – เซลล์มะเร็งได้กระจายจากหน้าอกไปถึงส่วนต่างๆของร่างกาย เช่น กระดูก ตับ และปอด เรียกได้อีกอย่างว่า มะเร็งเต้านมระดับสูง
ถาม: มีคนเป็นมะเร็งมากแค่ไหน?
ตอบ: มะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งที่พบมากที่สุดในผู้หญิงออสเตรเลีย ผู้หญิงประมาณ 14,000 คนในแต่ละปีพบโรคมะเร็งเต้านม 1ใน8ของผู้หญิงนั้นพบมะเร็งเต้านมก่อนอายุ85ปี
แม้ว่ามันจะเกิดขึ้นกับคนอายุเท่าไหร่ก็ได้ มะเร็งเต้านมพบมากที่สุดในผู้หญิงที่อายุมาก มากกว่า2ใน3 หรือ 69% พบในผู้หญิงอายุ 40-69ปี และ 1ใน4หรือ 25%พบในผู้หญิงที่มีอายุ70ปีขึ้นไป
ใน1ปี ผู้ชายราว130คนพบว่าเป็นมะเร็งเต้านมในออสเตรเลีย
ถาม: ถ้าเป็นมะเร็งเต้านมจะมีอาการยังไง?
ตอบ: บางคนไม่มีอาการเลย แต่ถ้ามี คุณอาจรู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงของเต้านมหรือแพทย์อาจพบความผิดปกติของเต้านมขณะตรวจสุขภาพ
สัญญาณที่บ่งบอกว่าเป็นมะเร็งเต้านม
- เจอก้อนเนื้อแข็งหรือหนา
- รูปร่างของหัวนมเปลี่ยนไป เช่น เปลี่ยนรูปร่าง มีสีแดง รสขม
- สีของเนื้อเปลี่ยนไป เช่น มีหลุม มีสีแดงหรือสีอื่นๆที่เปลี่ยนไป
- การเพิ่ม-ลดของขาดหน้าอก
- รักแร้บวม
- เจ็บแบบผิดปกติ แม้หลังรอบเดือนและเป็นแค่หน้าอกเท่านั้น
การที่หน้าอกเปลี่ยนไปไม่ได้หมายความว่าคุณเป็นมะเร็งเต้านมแต่ถ้ามีอาหารอย่างอื่นร่วมควรเช็คกับแพทย์ก่อนที่จะสายเกินไป ผู้หญิงบางคนไม่มีอาหารผิดปกติแต่มะเร็งเต้านมพบได้ในเครื่องฉาย
*ผู้หญิงที่มีอายุประมาณ 50-74ปี ควรได้รับการตรวจอย่างต่อเนื่อง
ถาม: อะไรมีความเสี่ยงให้เกิดมะเร็งเต้านม?
ตอบ: สาเหตุที่เกิดมะเร็งเต้านมในผู้หญิงนั้นยังหาข้อสรุปไม่ได้ แต่บางประเภทเพิ่มความเสี่ยง รวมถึง
- อายุมากขึ้น (โดยทั่วไปพบในผู้หญิงอายุ 50ปีขึ้นไป)
- มีหลายคนในครอบครัวที่เป็น เช่น พ่อ แม่ พี่สาว
- เคยเป็นโรคมะเร็งเต้านม
- เคยมีอาหารป่วยเกี่ยวกับเต้านม เช่น มะเร็งที่เกิดในท่อน้ำนม (DCIS)
เหตุผลอื่น เช่น น้ำหนักเกิน ดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป อาจเป็นสาเหตุให้เกิดมะเร็งเต้านมได้
ในผู้ชาย มะเร็งเต้านมพบได้เมื่ออายุ 60 ปี และมักพบบ่อยในผู้ชายที่
- มีคนในครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม
- ตรวจโรคมะเร็งเต้านมก่อนอายุ 40
- กลุ่มอาหารของโรคพันธุกรรมที่พบยากเรียกว่าโรคไคลน์เฟสเตอร์ ที่มีโครโมโซมเกิน เช่น XXY แทนที่จะเป็น XY
*การส่งต่อพันธุกรรมมะเร็งเต้านม
ผู้หญิงหลายคนที่เป็นมะเร็งเต้านมไม่มีประวัติการเป็นในครอบครัว แต่กลุ่มผู้หญิงประมาณ1ใน20ได้รับยีนนี้ทำให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นมากขึ้น
ทุกคนได้รับยีนส์จากพ่อแม่ ซึ่งบางครั้งมีความผิดปกติ ยีนที่ผิดปกตินั้นเรียกว่าการกลายพันธ์